W 2023 roku nastąpiło wiele zmian związanych ze sposobami opodatkowania osób fizycznych. Z czym się wiążą i kogo obejmą? Jak wybrać formę opodatkowania? Najważniejsza jest prognoza zarobków, dzięki której można ocenić, jaki wybór będzie optymalnym.
Kogo dotyczą zmiany w formie opodatkowania?
W 2023 roku osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą, mają możliwość wyboru jednej spośród 3 form opodatkowania. Są to:
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych;
- skala podatkowa (zasady ogólne);
- podatek liniowy.
W 2022 roku wycofano rodzaj opodatkowania, jakim była karta podatkowa i zmiana ta została podtrzymana.
Zmiana formy opodatkowania dla wielu przedsiębiorców może być korzystna, szczególnie jeśli doszło do zmian w ich przychodach. Żeby tak się stało, wszelkie wnioski należało złożyć w odpowiednim terminie.
Należy także wiedzieć, kiedy można dokonać zmiany. Osoby, które chciały wybrać w roku 2023 ryczałt, mogą to zrobić, pod warunkiem że w 2022 roku uzyskali przychody:
- z działalności prowadzonej w pełni samodzielnie, nie wyższe niż 9 654 400 zł;
- z działalności prowadzonej jako spółka, a suma przychodów wspólników nie przekroczyła 9 654 400 zł.
Rodzaje form podatkowych
W 2023 roku osoby fizyczne mają możliwość wyboru sposobu opodatkowania spośród trzech kategorii.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ten sposób opodatkowania polega na tym, że od podatnika pobiera się ryczałt od przychodów ewidencjonowanych bez pomniejszania przychodu o koszty jego uzyskania. Stosuje się różne stawki ryczałtu:
- 2%;
- 3%;
- 5,5%;
- 8,5%;
- 10%;
- 12%;
- 14%;
- 15%;
- 17%.
Zależą one od rodzaju osiąganych przychodów.
W przypadku, gdy podatnik na 2023 rok chciał wybrać ryczałt, jest on zobowiązany złożyć do naczelnika urzędu skarbowego wniosek w tej sprawie do 20 dnia miesiąca, który następuje po miesiącu pierwszego przychodu z tego tytułu w roku podatkowym. Istnieje także możliwość wnioskować do końca roku podatkowego, gdy pierwszy taki przychód uzyskało się w grudniu rozliczanego roku. Większość przedsiębiorców pierwszy taki przychód osiągnęła w styczniu 2023, a zatem mieli oni czas na złożenie oświadczenia do 20 lutego 2023.
Prowadzenie działalności w formie spółki wiąże się ze złożeniem oświadczenia przez wszystkich wspólników, mogą to zrobić na podstawie ustawy o CEIDG. Jeśli nie zostaną dokonane żadne zmiany, forma opodatkowania będzie obowiązywać także w następnych latach.
Podatek liniowy według 19% stawki PIT
Wybór tej formy wiąże się z opodatkowaniem dochodu 19% stawką podatkową. Na wysokość należności wpływu nie mają dochody – niezależnie od ich wielkości, stawka pozostaje ta sama.
Osoby, które chcą się zdecydować na taką formę opodatkowania, mają obowiązek złożyć właściwemu naczelnikowi skarbowemu oświadczenie o wyborze tego sposobu opodatkowania. Musi to nastąpić do 20 dnia miesiąca kolejnego po miesiącu, w którym został osiągnięty z tego tytułu przychód w roku podatkowym (lub do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy przychód osiągnięto w grudniu rozliczanego roku podatkowego).
Oznacza to, że każdy, kto chciał na 2023 rok wybrać podatek liniowy, uzyska pierwszy swój przychód w takim rozliczeniu w styczniu 2023. W takim wypadku swój wniosek musiał złożyć do 20 lutego 2023.
Wybór w 2023 roku podatku liniowego oznacza rozliczania się z jego pomocą w latach następnych. Zmiana wiąże się ze złożeniem kolejnego oświadczenia, składanego na podstawie przepisów zawartych w ustawie o CEIDG.
Skala podatkowa
Jest to rodzaj podatku, który przysługuje z mocy prawa i nie wymaga informowania urzędu skarbowego o jego wyborze. Podatnik przed opodatkowaniem dochodu może go pomniejszyć m.in. o:
- składki na ubezpieczenie społeczne (o ile nie zostały wliczone jako koszta);
- ulgi podatkowe;
- stratę podatkową z tego samego źródła przychodów.
Istnieją dwie podstawy obliczeniowe:
- do 120 tys. zł podatek wynosi 12% z uwzględnieniem kwoty zmniejszającej podatek (3600 zł);
- powyżej 120 tys. zł podatek wynosi 10 800 zł, do tego obowiązuje 32% nadwyżki z dochodów wynoszących ponad 120 tys. zł.
Wybór formy opodatkowania – co brać pod uwagę?
Kluczowym czynnikiem, na podstawie którego powinno się rozpatrywać różne formy opodatkowania, jest to jakich przychodów i kosztów można się spodziewać w następnym roku podatkowym.
Niestety są to tylko prognozy, dlatego nie można być w pełni pewnym, co do swoich przewidywań, chociażby ze względu na pojawiające się wypadki losowe. Należy także wziąć pod uwagę to, z jakich ulg może skorzystać podatnik oraz jakie prawa mu przysługują z tytułu małżeństwa lub samotnego wychowywania dziecka.
Co więcej, w wielu przypadkach podatnicy nie mają możliwości na rozliczenie się podatkiem liniowym lub ryczałtem ze względu na istotne wyłączenia takie jak m.in. świadczenie usług na rzecz byłych pracodawców.
Ważnym aspektem jest także składka zdrowotna. Przy podatku według skali jej wysokość wynosi 9% dochodu. Nie można jej odliczyć od dochodów, nie jest także kosztem ich uzyskania.
Osoby wybierające podatek liniowy płacą składkę wysokości 4,9% dochodu. Co więcej, może ona być wliczona w koszty jego uzyskania lub od niego odliczona, pod warunkiem że całkowita kwota nie przekracza 10 200 zł.
W obu tych przypadkach stawka nie może być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ze względu na dwukrotne podwyżki płacy minimalnej w 2023 roku, składki wyglądają następująco:
- styczeń-czerwiec 2023 – 314,1 zł
- lipiec-grudzień 2023 – 324 zł
W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych składka zdrowotna również jest ryczałtowa i przyjmuje różne wartości zależnie od przychodów:
- przychód do 60 000 zł – składka stanowi 9% od 60% przeciętnego wynagrodzenia;
- przychód 60 000–300 000 zł – składka stanowi 9% od 100% przeciętnego wynagrodzenia;
- przychód 300 000 zł i więcej – składka stanowi 9% od 180% przeciętnego wynagrodzenia.