WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) jest powszechnie stosowany jako wskaźnik referencyjny dla oprocentowania wielu produktów finansowych. Stawka ta określa, po jakiej cenie banki komercyjne pożyczają sobie nawzajem środki na polskim rynku międzybankowym. Zmiany stawki referencyjnej WIBOR szczególnie odczuwają kredytobiorcy. Od czego zależy wysokość WIBOR?
Czynniki wpływające na podwyższenie stawki WIBOR
Jest kilka czynników, które mogą doprowadzić do zmiany wysokości stawek WIBOR. Najczęściej zmiany te są spowodowane decyzjami banku centralnego odnośnie stóp procentowych.
Polityka monetarna Narodowego Banku Polskiego
Głównym czynnikiem wpływającym na wzrost lub spadek stawki WIBOR jest polityka monetarna prowadzona przez NBP, a konkretnie decyzje dotyczące poziomu stóp procentowych. Kiedy NBP podwyższa stopy procentowe, to wzrasta również WIBOR, a koszt pozyskania kapitału na rynku rośnie. Jeżeli NBP obniża stopy, to WIBOR również podąża w tym samym kierunku.
Zdarza się, że WIBOR „wyprzedza” decyzje Rady Polityki Pieniężnej, dlatego mówi się, że jest to wskaźnik, który pokazuje przyszłość. Dlaczego tak się dzieje?
Oczekiwania inflacyjne
Jeśli w gospodarce przewiduje się wzrost inflacji, to banki w obawie przed wyższymi kosztami finansowania w przyszłości mogą zwiększać stawkę WIBOR, zanim NBP podejmie decyzję o zwiększeniu stóp procentowych.
Podaż i popyt na kapitał na rynku międzybankowym
Jeżeli na rynku międzybankowym maleje płynność, czyli dostępność środków, banki mogą zwiększać koszty pożyczania sobie nawzajem pieniędzy. Niska płynność może wynikać z różnych czynników, takich jak obawy związane z sytuacją ekonomiczną czy większe zapotrzebowanie na środki finansowe. W rezultacie, przy ograniczonej podaży kapitału i rosnącym popycie, stawka WIBOR wzrasta.
Zaufanie do systemu finansowego
W okresach większej niepewności na rynku, na przykład podczas kryzysów finansowych, banki mogą zwiększać stawkę WIBOR, aby zrekompensować ryzyko związane z pożyczaniem pieniędzy innym bankom. Jeśli zaufanie między bankami spada, koszt kredytowania międzybankowego rośnie.
Skutki podwyższenia stawki WIBOR
Podwyższenie stawki WIBOR bezpośrednio wpływa na koszty kredytów i pożyczek zaciąganych przez przedsiębiorstwa i konsumentów. Wyższe oprocentowanie kredytów oznacza wyższe raty, co może obniżyć zdolność kredytową i zmniejszyć popyt na kredyty. Może to również wpłynąć na spowolnienie wzrostu gospodarczego, ponieważ wyższe koszty kredytu zmniejszają inwestycje i konsumpcję.
W praktyce oznacza to, że osoby posiadające kredyty hipoteczne o zmiennym oprocentowaniu, uzależnionym od stawki WIBOR, będą musiały płacić wyższe raty. Podobnie, firmy zaciągające kredyty na działalność gospodarczą mogą napotkać wyższe koszty finansowania swoich inwestycji.
Wzrost stawki WIBOR ma również wpływ na rentowność depozytów bankowych i obligacji.
Prognozy dotyczące WIBOR
Jaka będzie przyszłość WIBOR? Na obniżki stawki referencyjnej i obniżenie kosztów kredytów na razie nie ma co liczyć. WIBOR i raty kredytów powinny utrzymać się na obecnym poziomie aż do 2025 roku.
Wynika to z przewidywań dotyczących inflacji, która powinna odbić w konsekwencji zniesienie działań osłonowych, czyli tarcz antyinflacyjnych wprowadzonych jeszcze przez poprzedni rząd. Warto też podkreślić znaczenie rosnących płac i wysokiej konsumpcji, które również mogą przyczynić się do wzrostu inflacji.