Restrukturyzacja to proces uzdrawiania sytuacji finansowej firm, które znalazły się w trudnym położeniu i grozi im ogłoszenie bankructwa. Proces restrukturyzacyjny zakłada przeprowadzenie głębokich zmian w aktywach, pasywach, a niekiedy także organizacji firmy, tak by zawrzeć układ z wierzycielami. Składa się na niego szereg działań, które uregulowane są w ustawie Prawa restrukturyzacyjnego.
Możliwe jest przeprowadzenie restrukturyzacji w ramach jednego z czterech procesów:
postępowanie o zatwierdzenie układu – najprostsze i najmniej sformalizowane z czterech postępowań restrukturyzacyjnych, szczególnie polecane przedsiębiorcom w „pierwszej fazie” zadłużenia. Dłużnik samodzielnie wybiera nadzorcę układu i podpisuje z nim umowę (w pozostałych postępowaniach restrukturyzacyjnych to sąd wybiera nadzorcę sądowego lub zarządcę). Układ restrukturyzacyjny zawierany jest bezpośrednio z wierzycielami, a sąd jedynie go zatwierdza;
przyspieszone postępowanie układowe – przeznaczone dla dłużników niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością, pod warunkiem, że suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15%. Dzięki przewidzianym dla tej metody uproszczeniom możliwe jest zawarcie układu nawet w ciągu 2-3 miesięcy. Na koniec postępowania przyjmowany jest układ, który określa plan zmian w organizacji dłużnika oraz harmonogram spłat spisanych wierzytelności;
postępowanie układowe – przeznaczone dla przedsiębiorców, którzy pozostają w sporze z kontrahentami, tzn. nie uznają obowiązku zapłaty niektórych zobowiązań pieniężnych. Suma spornych zobowiązań na dzień otwarcia postępowania musi przekraczać próg 15% wszystkich wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. To metoda polecana przedsiębiorcom, których sytuacja nie jest na tyle trudna, by konieczne było wdrożenie dalej idącego postępowania sanacyjnego.
postępowanie sanacyjne – zapewnia najpełniejszą ochronę przed egzekucją spośród wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych. Majątek przedsiębiorstwa jest więc niezagrożony, ale dłużnik traci nad nim zarząd. Z dniem otwarcia postępowania sanacyjnego mienie służące do prowadzenia przedsiębiorstwa oraz należące do dłużnika staje się masą sanacyjną, nad którą zarząd obejmuje zarządca wyznaczony przez sąd. Zarządca przygotowuje plan restrukturyzacyjny, który określa działania mające doprowadzić do uzdrowienia przedsiębiorstwa. Jeśli uda się osiągnąć założone cele, firma dalej może prowadzić działalność, a wierzyciele zostaną spłaceni zgodnie z przyjętym układem.
W jakich celach przeprowadza się restrukturyzację firmy?
Podstawowym celem restrukturyzacji jest podniesienie wartości przedsiębiorstwa. Ponadto restrukturyzacja ma za zadanie:
- zwiększyć konkurencyjność przedsiębiorstwa i jego produktów;
- doprowadzić do zwiększenia zysków i ograniczenia kosztów;
- poszerzyć krąg potencjalnych inwestorów, którzy mogą być zainteresowani udziałem w dalszym finansowaniu przedsiębiorstwa.
Kiedy spółki i inne podmioty mogą być restrukturyzowane?
Restrukturyzacja ma szansę powodzenia tylko pod warunkiem, że zostanie odpowiednio wcześnie zainicjowana. Liczy się czas i pole manewru, by przekonać wierzycieli do układu, zanim sytuacja firmy stanie się naprawdę trudna. Zbyt późne wszczęcie postępowania często oznacza tylko próbę kupienia sobie czasu, bo i tak konieczne staje się ogłoszenie upadłości.
Restrukturyzacja powinna zostać wdrożona, gdy zagrożone są interesy obecnych lub przyszłych wierzycieli. Jak to rozumieć?
W Prawie restrukturyzacyjnym ustawodawca zadecydował, że postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. Z niewypłacalnością mamy do czynienia, gdy dłużnik nie jest w stanie wykonywać swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a więc nie spłaca długów. Z kolei dłużnik zagrożony niewypłacalnością to taki, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.
O ile przedsiębiorca wie, w którym momencie stał się niewypłacalny, to trudniejsze do uchwycenia jest zagrożenie niewypłacalnością. Aby nie przegapić tego momentu, potrzebne jest doświadczenie i „wyczucie” biznesowe, ale także wskazówki wspierającego przedsiębiorcę prawnika. Gdy pojawią się symptomy ryzyka niewypłacalności, natychmiast należy podjąć działania, bo na tym etapie może wystarczyć przeprowadzenie stosunkowo nieskomplikowanej restrukturyzacji.
Jak się uchronić przed niewypłacalnością?
Prowadzenie firmy jak przedsiębiorca bądź zasiadanie w jej organach wiąże się z koniecznością nieustannego kontrolowania jej finansów, bieżącego zarządzania wierzytelnościami i regulowania zobowiązań. Opóźnienia w płaceniu faktur albo niekonsekwentne egzekwowanie zapłaty od kontrahentów może wywołać efekt domina, który w końcu doprowadzi do zagrożenia niewypłacalności firmy.
Prezes spółki, wspólnicy spółki cywilnej, partnerzy spółki partnerskiej czy przedsiębiorca, gdy mowa o jednoosobowej działalności gospodarczej, muszą kontrolować wydatki i przychody firmy, a także regulować wszystkie zobowiązania publicznoprawne. Wprawdzie nad bieżącymi przepływami finansowymi pieczę sprawuje wewnętrzna lub zewnętrzna księgowość, ale nie może to zdejmować odpowiedzialności z osób zobowiązanych do dbania o rozwój firmy.
Do niewypłacalności lub zagrożenia nią rzadko dochodzi nagle, z reguły jest to skutek nakładających się problemów, które wynikają z różnych przyczyn: błędów w zarządzaniu, zaległości, braku konkurencyjności przedsiębiorstwa. Wielu z tych „czynników ryzyka” można w porę zapobiec albo przynajmniej szybko je zidentyfikować i podjąć działania ograniczające ich konsekwencje.
Nie da się w kilku słowach wyjaśnić, jak uchronić firmę przed niewypłacalnością, bo prowadzenie biznesu to dziesiątki codziennych decyzji, niemniej ważne jest to, by prowadzący firmę monitorował otoczenie biznesowe i miał wokół siebie ludzi z doświadczeniem życiowym i zawodowym, którzy zareagują, gdy zacznie się dziać coś niepokojącego.
Restrukturyzacja pod okiem specjalistów
Gdy zajdą przesłanki do przeprowadzenia restrukturyzacji, warto skontaktować się z prawnikiem, który ma doświadczenie w postępowaniach restrukturyzacyjnych. Ogólna wiedza prawnicza może nie wystarczyć, gdyż restrukturyzacja to obszar interdyscyplinarny: wymaga rozumienia procesów prawniczych, ale też biznesowych i reprezentowania klienta przed wierzycielami. Prawnik musi przekonać wierzycieli, by zaakceptowali plan naprawczy i uwierzyli, że proponowane działania są w stanie uzdrowić sytuację.
Prawnicy z kancelarii Kwiatkowski&Wspólnicy w Katowicach mają doświadczenie w przeprowadzaniu złożonych procesów restrukturyzacyjnych. W latach 2012-2014 mec. Dariusz Kwiatkowski prowadził restrukturyzację firmy Polimex-Mostostal S.A., największej budowlanej grupy kapitałowej w Polsce.
W momencie rozpoczęcia współpracy z mec. Kwiatkowskim długi spółki wynosiły ponad 1 miliard złotych. Mec. Kwiatkowski uczestniczył w procesie sprzedaży spółek z grupy o wartości ok. 500 mln zł oraz nieruchomości o wartości 300 mln zł. Jako jeden z głównych prawników Spółki przyczynił się do zawarciu umowy z wierzycielami finansowymi w sprawie zasad obsługi zadłużenia finansowego spółki. Zaledwie kilka miesięcy po zakończonej restrukturyzacji firma wypracowała zyski i odzyskała płynność finansową oraz z powodzeniem zaczęła pozyskiwać nowe zamówienia.
Opis innych spraw restrukturyzacyjnych, w których uczestniczyli prawnicy kancelarii Kwiatkowski&Wspólnicy, można przeczytać na stronie https://kwiatkowskilegal.pl/case-studies/.
Nasi specjaliści przeanalizują dla Państwa sytuację firmy, przedstawią kroki, które mogą doprowadzić do uzdrowienia sytuacji i będą aktywnie reprezentować firmę przed wierzycielami. Ponadto nasi kompetentni i doświadczeni prawnicy pomogą w przeprowadzeniu procesu zmian w organizacji, który doprowadzi do poprawy wyników poprzez dostosowanie struktury organizacji do jej strategii.