Dowiedz się, co oznacza karat w jubilerstwie, jak wpływa na wartość biżuterii i na co zwrócić uwagę przy zakupie. Przeczytaj artykuł!
Złoto od wieków pozostaje symbolem luksusu i bogactwa. Jest jednym z najcenniejszych metali szlachetnych, wykorzystywanym w jubilerstwie, technologii i sztuce. Jego wartość zależy od wielu czynników, a kluczową rolę odgrywa czystość złota, określana w karatach. Termin ten jest niezwykle istotny w branży jubilerskiej, ponieważ określa ilość czystego złota w stopie. W historii finansów złoto odgrywało kluczową rolę – złote monety historyczne stanowiły fundament wielu systemów monetarnych. Jednak czym właściwie jest karat? Jak odróżnić 24-karatowe złoto od 14-karatowego? Odpowiedzi znajdziesz w tym artykule.
Co to jest karat?
Karat (kt, ct) to jednostka stosowana w jubilerstwie. Używa się jej do dwóch celów:
- Określania masy kamieni szlachetnych i pereł.
- Wyrażania zawartości czystego złota w stopie.
Karat to jednostka miary używana do określania masy kamieni szlachetnych i pereł oraz czystości złota. Warto zaznaczyć, że oznaczenie ct lub kt odnosi się do dwóch różnych aspektów. W przypadku kamieni, takich jak diamenty, rubiny, szafiry i szmaragdy, karat metryczny określa ich masę – jeden karat to dokładnie 0,2 g. Natomiast w odniesieniu do złota, karat wskazuje ilość czystego kruszcu w stopie. Jest to standard stosowany na całym świecie, który pozwala na precyzyjne określanie wartości złotej biżuterii.
Pochodzenie nazwy „karat”
Termin „karat” pochodzi od starożytnych miar handlowych, a jego źródłem są nasiona karobu, czyli chleba świętojańskiego. W starożytnym handlu używano ich do ważenia kamieni szlachetnych, ponieważ ich masa była niemal identyczna. Z czasem system ten został dostosowany do określania ilości czystego złota w stopie, co pozwoliło na ujednolicenie standardów w jubilerstwie. Obecnie, choć karat nie należy do międzynarodowego układu jednostek miar (SI), jest powszechnie stosowany w branży jubilerskiej na całym świecie.
Różnice między 24-karatowym a 14-karatowym złotem
24-karatowe złoto – złoto czyste
24-karatowe złoto (próba złota 999) zawiera niemal 100% czystego złota. Jest najbardziej wartościowe, ale jednocześnie najmniej praktyczne w jubilerstwie. Ze względu na swoją miękkość, złoto czyste łatwo ulega zarysowaniom i deformacjom. Dlatego biżuteria wykonana z 24-karatowego złota jest rzadko spotykana – głównie ze względów praktycznych. Z kolei w zastosowaniach przemysłowych i inwestycyjnych, czyste złoto jest niezwykle cenione.
14-karatowe złoto – trwałość i przystępna cena
14-karatowe złoto (próba 585) zawiera 58,5% czystego złota w stopie, a pozostała część to inne metale, takie jak srebro, miedź, cynk czy nikiel. Taka kombinacja sprawia, że biżuteria wykonana z 14-karatowego złota jest znacznie twardsza i bardziej odporna na zarysowania niż wyroby z wyższej próby. Jest to popularny wybór w jubilerstwie, ponieważ łączy estetykę złota z jego praktycznym zastosowaniem. Dodatkowo, dzięki domieszce innych metali, możliwe jest uzyskanie różnych odcieni złota – od klasycznej żółtej barwy po eleganckie białe złoto.
Próby złota – co oznaczają liczby 999, 750, 585?
Próba złota oznacza stosunek czystego złota do całkowitej masy stopu. Jest to standardowe oznaczenie, które ułatwia określanie wartości wyrobu. W Polsce i Europie najczęściej spotykane są następujące próby:
- Próba 999 (24-karatowe złoto) – niemal 100% czystego złota.
- Próba 750 (18-karatowe złoto) – zawiera 75% czystego złota w stopie. Jest popularnym wyborem dla ekskluzywnej biżuterii.
- Próba 585 (14-karatowe złoto) – kompromis między jakością a trwałością, idealna dla codziennej biżuterii.
- Próba 375 (9-karatowe złoto) – zawiera tylko 37,5% złota, przez co jest bardziej wytrzymałe, ale ma mniejszą wartość.
Wybór odpowiedniej próby zależy od preferencji oraz przeznaczenia biżuterii. Wyroby z wyższej próby są bardziej wartościowe, ale mniej odporne na uszkodzenia.
Wpływ czystości złota na wartość i trwałość biżuterii
Cena złota zależy od zawartości czystego metalu. Im wyższa próba, tym droższy produkt. Jednak nie zawsze warto wybierać najwyższą zawartość złota.
Biżuteria 24-karatowa jest luksusowa, ale delikatna. Łatwo się wygina i rysuje. Dlatego jubilerzy chętnie stosują 14-karatowe złoto – ma ono idealny balans między wartością a trwałością.
Warto także pamiętać, że złoto w stopie może przybierać różne kolory. Białe złoto zawiera pallad, różowe – więcej miedzi.
Ewolucja pieniądza a rola złota
Złoto od wieków odgrywa kluczową rolę w systemach finansowych. Początkowo wykorzystywano je w barterze, później w formie sztabek, aż do bicia złotych monet. Ewolucja pieniądza sprawiła, że dziś złoto pełni funkcję zabezpieczenia wartości. Jego cena na światowych rynkach jest regulowana przez popyt i podaż, a inwestowanie w złoto jest uznawane za bezpieczny sposób ochrony kapitału przed inflacją.
Jak wybrać złoto dla siebie?
Wybór złotej biżuterii zależy od indywidualnych preferencji. Jeśli zależy Ci na trwałości i przystępnej cenie, 14-karatowe złoto będzie najlepszym rozwiązaniem. Jeżeli jednak szukasz biżuterii o najwyższej zawartości czystego złota, 24-karatowe złoto sprawdzi się jako luksusowy wybór, choć mniej praktyczny na co dzień.
Warto także zwrócić uwagę na kolor złota. Dzięki dodatkowi srebra, palladu lub niklu można uzyskać białe złoto, które ma chłodniejszy, bardziej nowoczesny wygląd. Warianty z większą ilością miedzi dają różowe złoto, a klasyczna żółta barwa jest efektem domieszki srebra i miedzi.
Podsumowanie
- Karat określa zawartość czystego złota w stopie – 24 kt to czyste złoto, 14 kt to mieszanka złota z innymi metalami.
- 24-karatowe złoto jest cenne, ale miękkie, dlatego rzadko stosuje się je w biżuterii.
- 14-karatowe złoto jest bardziej odporne i popularne w jubilerstwie.
- Cena złota rośnie wraz z jego czystością, ale wyższa zawartość złota nie zawsze oznacza lepszą trwałość.
Wybierając złoto, warto zwrócić uwagę na próbę i karaty. Dzięki temu zyskasz biżuterię, która spełni Twoje oczekiwania – zarówno pod względem estetycznym, jak i praktycznym.