Używany, ale w pełni sprawny i profesjonalnie odnowiony sprzęt elektroniczny może być nawet o połowę tańszy od urządzeń fabrycznie nowych. Mimo to pomysł kupowania odnowionych smartfonów lub laptopów wciąż nie zyskał nad Wisłą większej popularności.
Szacunki firm zajmujących się serwisem i odnawianiem używanej elektroniki wskazują, że sprzęt z drugiej ręki jest tańszy od nowych produktów średnio o 30-50 proc. Oszczędność ta doceniana jest przez konsumentów na całym świecie, czego potwierdzeniem są m.in. dane Counterpoint Research, według których na światowe rynki trafi w 2025 roku ponad 413 mln sztuk odnowionych smartfonów. Tymczasem w oczach polskiego konsumenta pełnowartościowy produkt to niemal zawsze jedynie “nówka-sztuka”. Źródłem takiej postawy jest m.in. brak wiedzy na temat różnych opcji odnawiania urządzeń oraz płynących z niego korzyści. I to nie tylko finansowych.
Odnowienie, ocena, odtworzenie. Jak to działa?
Przywracanie używanej elektroniki do pełnej sprawności to złożony proces, na który składa się kilka elementów. Najważniejsze z nich kryją się za nieco enigmatycznymi pojęciami refurbishmentu, gradingu i remanufacturingu. Ich znaczenie wyjaśnia Michał Wróbel z Fixit:
Refurbishment, czyli najprościej mówiąc odnowienie, polega na usunięciu usterek i wizualnym odświeżeniu starego urządzenia. Biorąc za przykład smartfona z rozbitą szybką, refurbishing będzie się sprowadzał do wymiany uszkodzonego elementu, dokładnego oczyszczenia telefonu i np. aktualizacji oprogramowania. Na końcu sprzęt przejdzie też serię testów, których celem jest potwierdzenie, czy działa jak należy. Przed ponowną sprzedażą smartfon zostanie też poddany gradingowi. To nic innego niż system oceny, pozwalający określić faktyczną kondycję odnowionego sprzętu i informujący kupującego, czego może się spodziewać. Sprzęt oznaczony jako Grade A jest w doskonałym stanie – niemal jak nowy, z minimalnymi, ledwo widocznymi śladami użytkowania. Grade B to urządzenia w pełni sprawne, ale z drobnymi rysami czy otarciami. Jeśli telefon oznaczony jest jako Grade C, widoczne będą na nim wyraźniejsze ślady użytkowania, takie jak głębsze rysy czy zadrapania. Ocena Grade D oznacza z kolei, że mamy do czynienia ze smartfonem wciąż uszkodzonym lub niesprawnym i wymagającym dalszej naprawy. Wisienką na torcie jest remanufacturing, czyli najbardziej zaawansowany proces odnawiania elektroniki. Przeprowadzany jest on zazwyczaj przez samych producentów i odbywa się na skalę przemysłową. W praktyce polega na tym, że sprzęt jest rozbierany na części pierwsze, a kluczowe komponenty, takie jak płyta główna, bateria czy ekran, wymieniane na nowe lub jakościowo równoważne. Następnie urządzenie jest ponownie składane i testowane według surowych standardów producenta. Odtworzony w ten sposób telefon trafia do sprzedaży w nowym opakowaniu z kompletem akcesoriów i pełną gwarancją. Efekt? Urządzenie niemal nie różni się od nowego, ale kosztuje zdecydowanie mniej.
Ekonomicznie i ekologicznie. Dlaczego odnowiona elektronika to przyszłość?
Oszczędności to jednak nie jedyne korzyści płynące z używania odświeżonych urządzeń elektronicznych. Decydując się na sprzęt poddany refurbishmentowi lub remanufactoringowi możemy stać się posiadaczami smartfonów lub laptopów o topowej specyfikacji, które posłużą nam przez wiele kolejnych lat. Firm zajmujące się odnawianiem elektroniki często oferują też swoim klientom gwarancje na okres nawet 24 miesięcy, okresy próbne lub możliwość zwrotu zakupionych produktów.
Kupowanie odświeżonych urządzeń to również realny wkład w ochronę środowiska. Wybierając taki sprzęt ograniczamy ilość elektrośmieci i znacząco redukujemy ślad węglowy. Produkcja nowego telefonu czy laptopa generuje znacznie więcej CO₂ niż odnowienie już istniejącego urządzenia. Badania pokazują, że refurbishment zmniejsza emisję średnio o 80 proc., a sam przemysł elektroniki cyrkularnej może do 2030 roku zredukować globalną produkcję dwutlenku węgla aż o 39 proc. Remanufacturing pozwala z kolei zmniejszyć zużycie energii przy produkcji nawet o 85 proc. i zdecydowanie ograniczyć zapotrzebowanie na nowe surowce – tłumaczy Michał Wróbel z Fixit.
Choć wiedza na temat zalet refurbishmentu i remanufacturingu upowszechnia się powoli, odnowiona elektronika zyskuje sporą popularność wśród przedstawicieli pokolenia Z. Młodsi konsumenci częściej sięgają po odświeżone smartfony, dostrzegając minimalne różnice między kolejnymi modelami i wybierając rozsądniejsze, tańsze rozwiązania. Dla wielu z nich to nie tylko sposób na oszczędności, ale także świadomy krok w stronę bardziej zrównoważonej konsumpcji i odpowiedzialnych zakupów.